Hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid zijn twee termen die vaak door elkaar worden gehaald. Dit komt doordat de Engelse term high sensitive in het Nederlands vaak ten onrechte wordt vertaald naar hooggevoelig, in plaats van hoogsensitief. Je denkt hierdoor misschien dat hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid hetzelfde zijn, maar dit klopt niet helemaal. Er zijn overeenkomsten, maar zeker ook een aantal verschillen. Ik zal je uitleggen wat de overeenkomsten en verschillen tussen hoogsensitiviteit (hsp) en hooggevoeligheid zijn, zodat jij meer inzicht krijgt in de verschillende termen en hoe deze zich verhouden tot jouw eigen gevoelens.
Wat is hooggevoeligheid?
Hooggevoeligheid draait om het gevoeliger zijn voor prikkels. Ben je hooggevoelig, dan kun je de prikkels die je binnenkrijgt niet allemaal meer verwerken. Je spreekwoordelijke emmer loopt constant (bijna) over, waardoor je emoties je overmannen. Hooggevoelig zijn is een gemoedstoestand die ervoor zorgt dat je je kwetsbaar voelt, met vaak heftigere emotionele reacties tot gevolg.
Hooggevoeligheid is een reactie van het zenuwstelsel. Het geeft aan dat het even te veel is geweest. Dit wordt vaak veroorzaakt door een bepaalde gebeurtenis, zoals ziekte, trauma of grote verandering in het leven. Iemand kan door zo’n gebeurtenis tijdelijk meer moeite krijgen met het verwerken van de binnenkomende prikkels: de persoon is hooggevoelig.
Wat is hoogsensitiviteit?
In het kort: wat is hoogsensitiviteit nu precies? Hoogsensitiviteit is een persoonskenmerk dat ervoor zorgt dat je veel – meer dan gemiddeld – prikkels uit je omgeving oppikt. Ben je hoogsensitief, dan ervaar je alles wat er om je heen gebeurt intenser. Je ziet, ruikt, hoort, proeft en voelt meer dan andere mensen.
Voor iedereen die hoogsensitief is, zijn de kenmerken van hoogsensitiviteit weer net een beetje anders. De ene hsp’er is erg gevoelig voor mooie muziek en irritante geluiden, terwijl een ander bijvoorbeeld erg gevoelig kan zijn voor licht en vieze geurtjes. Wel kan worden gesteld dat hsp’ers een sterk inlevingsvermogen hebben, altijd erg opmerkzaam zijn en meer en andere details waarnemen dan niet-hsp’ers.
Overeenkomsten hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid
Hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit hebben een paar dingen gemeen. Zowel hooggevoelige mensen als hsp’ers, zijn gevoelig voor prikkels. Daarnaast ervaren een hooggevoelig en een hoogsensitief persoon emoties allebei erg sterk. Verder is er bij hooggevoeligheid een grote behoefte aan rust en stilte en kunnen hooggevoelige mensen niet goed tegen drukte en lawaai. Bij hsp’ers is dit ook vaak het geval.
Hoogsensitief én hooggevoelig
Er kan sprake zijn van een overlap tussen hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid; een hsp’er kan ook hooggevoelig zijn. Dit wordt vaak veroorzaakt doordat degene die hoogsensitief is, de grote hoeveelheid binnenkomende prikkels niet meer kan verwerken. De hsp’er is dan overprikkeld en hooggevoelig.
Doordat hsp’ers zoveel prikkels binnenkrijgen en te verwerken hebben, is het risico op overprikkeling voor hen groter. De spreekwoordelijke emmer van een hsp’er vult zich immers sneller. Toch hoeft een hsp’er niet hooggevoelig te zijn. Lukt het een hsp’er de ‘emmer’ op tijd te legen, door dicht bij zichzelf te blijven en de binnenkomende prikkels te verwerken? Dan loopt de ‘emmer’ niet vaak over, en is er alleen sprake van hoogsensitiviteit en niet van hooggevoeligheid.
Grootste verschil hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid
Naast overeenkomsten zijn er ook een aantal verschillen tussen hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid. Het belangrijkste verschil is dat hoogsensitiviteit een aangeboren persoonskenmerk is en hooggevoeligheid niet. Hsp’ers zijn gevoelig voor prikkels, omdat zij van nature meer prikkels binnenkrijgen dan gemiddeld. Hooggevoelige mensen zijn ook gevoelig voor prikkels, maar zij krijgen niet meer prikkels dan gemiddeld binnen. Hun prikkelgevoeligheid komt doordat zij de binnenkomende prikkels niet meer kunnen verwerken.
Emotie-ervaring hooggevoelig persoon en hsp’er
Zoals eerder benoemd, is de sterke ervaring van emoties iets wat een hooggevoelig persoon en een hoogsensitief persoon allebei hebben. De oorzaak hierachter is voor beiden alleen anders. Iemand die hooggevoelig is, ervaart vooral de eigen emoties sterk en wordt hierdoor overmand als gevolg van overprikkeling. Een hsp’er ervaart niet alleen de eigen, maar ook de emoties van ander heel sterk. Dit komt door de soort aangeboren ‘antenne’ die hsp’ers hebben voor emoties.
Hoogsensitiviteit heeft voordelen, hooggevoeligheid niet
Hoogsensitief zijn brengt een voordelen met zich mee. Als hsp’er kun je intens genieten van dingen die andere mensen niet eens opmerken. Een hoogsensitief persoon kan bijvoorbeeld echt geraakt worden door kunst, muziek of film. Daarnaast zorgt de opmerkzaamheid van een hsp’er ervoor dat diegene sneller doorheeft dat er iets mis is. Ook is een hoogsensitief persoon, door zijn empathisch vermogen, in staat snel het vertrouwen van mensen te winnen en maakt een hsp’er een diepere verbinding met mensen. Hooggevoeligheid daarentegen, brengt geen voordelen met zich mee. Hooggevoeligheid kent alleen nadelen. Ben je hooggevoelig, dan bevind je je in een constante staat van stress. Genieten van de leuke dingen in het leven wordt steeds lastiger.
Hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit zijn dus twee termen die vaak worden verward. Nu je deze blog hebt gelezen, weet je waarom hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid geen synoniemen van elkaar zijn. Is er bij jou sprake van hooggevoeligheid, of (ook) van hoogsensitiviteit? In de blog ben ik hoogsensitief lees je hier meer over en kom je erachter of jij echt hoogsensitief bent. Ontdekken dat je hoogsensitief bent, kan een hele opluchting zijn. Het verklaart namelijk een hoop. Geloof mij maar. 🙂
Hoe kwam in erachter dat ik hoogsensitief ben? Daar ging wel even wat aan vooraf. Nu ik weet dat ik hoogsensitief ben, is er echt een pak van mijn hart. Ik weet beter hoe ik kan omgaan met overprikkeling en hooggevoeligheid voorkom.
